एकमना सरकार हलिमय् हे तनावनेधुंगु दु – डा. केशवमान शाक्य

view the firs part
ंथ्व सरकार नियमित सरकारथेँ मखु, थ्व सरकार राष्ट्रिय सरकार खः । उकेँ थुज्वगु सरकारय् छम्ह सभासद् दुगु पार्टी जक मखु छम्ह हे सभासद् मदुगु पार्टी समेत दुथ्याईगु अवसर वय्फु । उके मन्त्रि पदया गरिमा सभासद् दुगु वा मदुगु हुनिं फरक जुईगु मखुसेँ मुलुकया आवश्यकता स्वया थुज्वगु निर्णय जुईगु खः । नापं थ्व ईलय् हलिमय् यक्व थास्य मिलीजुली सरकार जक दु छथाय् निथाय् जकः हे एकमना सरकार दु । उकेँ आ पुलांगु तरिकाया हे संसदीय पद्धतीया प्रक्रियायात कया कपाः स्याकेमागु अवस्था मखु ।
 अथेसा आः संसदय् प्रतिपक्षया स्थान म्वाःगु खःलाः ?
ंअथेला मखु तर प्रतिपक्ष वा सत्तापक्ष न्ह्यागु धासां मिलेजुया वनेगुया विकल्प मदु । गुगुनं छगु दलं सरकार सञ्चालन यायेगु अवस्था बुलुहुँ भारत, युरोपय् समेत तनावंगु दु । जिगु विचारय् ला एकमना सरकार सञ्चालन यायेगु धैगु आ सम्भव नं मन्त ।
 काँग्रेस व एमाले थ्व सरकार त्वतेधुंका आ ला राष्ट्रिय सरकार मखुत नि ?
ंविशेष कारणं काँगे्रस व एमालें सरकार त्वतुसां ईमिसं गठन याईगु मेगु सरकार नं राष्ट्रिय सरकार हे गठन याईगु जुईगुलिं थुकेँ खास असर मयाथेँ च्वं । नापं थ्व छन्हु निन्हुया वार्गेनिङ्ग जक खः । जेष्ठ १४ गते चान्हय् १२ बजे तकया दुने प्यंगु तःधंगु दलतय् दथुई कचवं तनेगुं थ्व सरकार हाकनं राष्ट्रिय सरकारया स्वरुप काई ।
 जेष्ठ १४ दुने संविधान दय्केफैतिनी ला थेँ ?
ंजेष्ठ १४ गते चान्हय् १२ बजे तक्व वार्गेनिङ्गया नितिं प्यंगु दलं थःथःगु अडान तया खँल्हाबल्हा याई वयाहे बीचय् संविधान जारी यायेगु वा संविधान दयेकेफैगु वातावरण तयार जुई उकेँ आत्तय् जुईमागु अवस्था मदु । प्रमुख दलतसेँ गम्भीर छलफल न्ह्याकाच्वँगु दु उकेँ उमिसं कन्हय् तक्व या दुने छुँ नं कथंया निकास बिई ।
 तर माओवादीं ला जेष्ठ १४ लिपाः सरकार सदन व सडक स्वतं कब्जा यायेगु खँ धयाच्वंगु दु नि ?
ंथ्व खँ नं न्ह्याग्गुं नं राजनैतिक दलं थःगु खँ मानेयायेकेया निंतिं बीईगु ख्याच्वः सिबाय् छुं नं मखुथेँ ता जितला । उकेँ जेष्ठ १४ या दुने हे छुं कथंया लिच्व वई आशा याये संविधानया विषयलय् नं प्रष्ट खँ वई ।
 नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया आ वईगु कार्यक्रम त छु दु थेँ ?
ंप्यदँ न्ह्यःया संविधानसभाया चुनावय् भाग कायेत जक स्थापित नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं उबले छक्वलं हे संविधान सभाय् छगु सिट त्याका कया । थ्व प्यदँया दुने नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात नेवाःतय् दथुई थःगुलागिं ल्वाईगु वा राजनीति याईगु नेवाःतय्गु पार्टीया रुपय् विकास यायेगु कोशिस याना । थुकेया फलस्वरुप थौँ राष्ट्रिय सरकारय् जिमिगु पार्टी नं सरकारय् दुथ्यायेमागु तक्व अवस्था वल थुकेँयाना नेपाः राष्ट्रिय पार्टी नेपाःया राजनीतिई थःगु छगु छुट्टै पहिचान दयेकुगु दु धैगु जिमिगु बिश्वास खः । जिमिसं दक्कलय् न्हापं थानकोट लागाय् पार्टीया कमिटी दयेकागु खः । दोस्रोलय् सक्व लागाय् जिमिगु कमिटी दयेकागु खः । थ्व पार्टी विस्तार अभियान आः जिल्ला जिल्लाय् नं न्ह्यावनाच्वंगु दु । नेवाः त गन गन दु अन अन नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया विस्तार यायेगु जिमिगु तातुना खः ।
 सक्वय् थेँ हे त्वनेगु लः या समस्या मेथाय् नं दु थुकेया नितिं सरकारी स्तर पाखेँ छु ज्या यायेमाथेँ च्वं ?
ंजिं जिगु मन्त्रालयपाखेँ यायेमागु कोशिस ला या हे याये । तर सक्वया त्वनेगु लः या विषय व थन जुयाच्वंगु समस्याया अध्ययन यायेधुंका जिं वातावरण मन्त्रालय व वन एवं भूमिसुधार मन्त्रालय, भौतिक योजना मन्त्रालय अले कृषि मन्त्रालय समेत जाना गथेयाना त्वनेगु लः सम्बन्धी विशेष ऐन हया वा थ्व विषयलय् गहन अध्ययन याना सरकारी नीति गुकथं दयेकेमा धकाः अध्ययन अनुसन्धान याना विशेष रुपं राष्ट्रिय नीति दयेकेगु विषयलय् जिमिसं पहल यायेगु विचा यानागु दु । सरकारी स्तरं विशेष नीति हया त्वनेगु लः सम्बन्धी उपभोक्ताया विशेषाधिकारया सम्मान यायेकथं नीति नियम दयेकेमा धैगु जिमिगु विचाः दु ।
 छिगु मन्त्रालय पाखेँ उपत्यकाया वातावरण सम्बन्धी समस्याय् छु ज्या यायेत्यंगु दु थेँ ?
ंदक्कलय् न्हापं ला वातावरण  एवं विज्ञान प्रविधी मन्त्रालय सरकारय् च्वनिपिं नेतातय् नजरलय् हे मलानि उकेँ याना थ्व मन्त्रालय महत्वपूर्ण जुया नं छायाँय् लाःथेँ जितः ता । तर नं काठमाडौँ उपत्यका व समग्र नेपाःया हे सवालय् वातावरण मन्त्रालयं शहरीकरणं जुईगु वातावरण प्रदूषण, वन विनाश आदिया कारणं जुईगु प्रदूषण एवं प्राकृतिक विपदाया विषयलय् वन मन्त्रालय, भूमिसुधार मन्त्रालय, यातायात व्यवस्था मन्त्रालय, भौतिक योजना मन्त्रालय नापं जाना समग्ररुपय् छगु हे नीति ज्वना गथेयाना ज्या न्ह्याके फै अलय् वातावरण मन्त्रालयया जिल्ला जिल्लाय् पहुँच गथेयाना दयेकेगु धैगु विषयलय् अध्ययन याना च्वनागु दु ।
 सूचना प्रविधी सम्बन्धी ज्या गुकथं न्ह्यानाच्वंगु दु थेँ ?
ंसूचना प्रविधी सम्बन्धी कम्प्युटर एवं इन्फर्मेशन टेक्नोलोजी सम्बन्धी सम्पूर्ण ज्याया नितिं सूचना प्रविधी विभाग गठन याना ज्या न्ह्याकेगु नीतिं क्याविनेटं पास यायेधुंकुगु दु । आ सूचना प्रविधी आयोगया ज्या थ्व हे विभागं याई । थ्व २१ औँ शताव्दीया युग धैगु सूचना प्रविधीया युग खः उकेँ थ्व विषयलय् मन्त्रालय गम्भीर जुया ज्या न्ह्याकाच्वंगु दु ।
 वातावरण सम्बन्धी जनचेतना हयेगु नीतिं छु कार्यक्रम दु ?
ंवातावरण सम्बन्धी जनचेतनाया नीतिं विभिन्न क्षेत्रं ज्या न्ह्याकेगु तातुना वातावरण मन्त्रालयं मुलुकभर हे मेमेगु सरोकारवाला मन्त्रालयनापं जाना कार्यक्रम यायेगु व सरकारी स्तरं थ्व सम्बन्धी ज्या न्ह्याकेबलय् छगु हे कथं न्ह्याकेगु विचार जुया च्वंगु दु । थ्व हे विचाःकथं वातावरण मन्त्रालय जनचेतना सम्बन्धी कार्यक्रम न्ह्याकेगु जुई ।
 नेपाः या राजनैतिक पार्टीतय् अवस्था छु दु गथे जुई माः थेँ च्वँ ?
ंथौँ या अवस्थाय् धायेगु खःसा दल तयेगु स्थिती तसकं खराब दु । दलतय् दथुई अविश्वास ब्वलनाच्वंगु दु । यदि संविधानसभां संविधान जारी मजुल धासा देशय् हे तःधंगु संकट वई थुखेर दलतसें ध्यान बिउ थेँ मच्वं । उकेँ थ्व विषयलय् दलतय्त दबाव विईगु लागिं नागरिक समाजं हस्तक्षेप यायेमाथेँ च्वं । थुथाय् जातिय द्वन्द्व बढय् यानां जक समस्या ज्यनि थेँ जिँ मताः । ब्रम्हु, क्षेत्री, दलित, जनजाति, मधेशी थःथवय् ल्वानां मुलुक तःधंगु द्वन्द्वय् जक वनि समस्या ज्यनिमखु ।
 नागरिक समाज धायेबलय् विशेष याना सु सु व्यक्ति सहभागी जुईमाथेँ च्वं ?
ंनागरिक समाजपाखेँ पद्मरत्न तुलाधर दाई व दमननाथ ढुंगाना दाईयात थ्व जिम्मेवारी बिईमाथेँ च्वं । वयकपिन्त प्यंगुलिं तःधंगु दलतय्सं बिश्वास व भलसा काईगु जुगुलिं वयकः पिनी भूमिका महत्वपूर्ण जुईफईगु आशा याना । वय्कपिंसं स्विट्जरल्याण्ड यंका प्यंगुलिं दलतय्त एकान्त वार्ता याकेत्यंगु खः तर ऐन मौकाय् थ्व विषय पिने चर्चा जुगुलिं दलतय् नेतातय्त समस्या जुया जक वार्ता मजुगु खः उकेँ वय्कपिंसं पहल यासा थ्व समस्या ज्यंके अपुईगु बिश्वास जिमिसं यानागु जुल ।
 अन्त्यय् लावण्य सन्देश मार्फत छिं धायेमागु छुं खँ ?
ंसक्वया हे लोकप्रिय पत्रिका लावण्य सन्देशयात दक्कलय् न्हापं ला सुभाय् देछाय् । सक्व धैगु झी नेवाः तय् नितिं नमूनाया रुपय् च्वनाच्वंगु ऐतिहासिक धरोहर खः । थ्व थासय् या वातावरण अलय् थ्व देशया चाःकछिं च्वंगु वातावरणीय सौन्दर्य समेत तसकं बांला । थन नेवातय् कला संस्कृति रहनसहन सकल्यं ल्यंदनि उकेँ थ्व ऐतिहासिक नगरीयात विकास या लँय् यंकेवलय् नं थ्व नगरीया सौन्दर्य मतनिगु ढङ्गं यायेमाथेँ च्वं । अन्तय् प्यंगुलिँ प्रमुख दलतय्त संविधान जारी यायेगु लागिं सद्बुद्धि विईत भगवानयाके प्रार्थना याये । मुलुक द्वन्द्वय् वनकिं सुयां जीत मजुईगु पक्कापक्की खः ।